ТҮРКПА-ның IX пленарлық сессиясы
2019 ж. 18 желтоқсан
Баку

2019 жылғы 18 желтоқсанда Бакуде Әзербайжан Республикасының Милли Меджлисі ұйымдастырған ТҮРКПА-ның тоғызыншы пленарлық отырысы өтті. Сессияның тақырыбы «Түркі әлеміндегі парламенттік дипломатия: бейбітшілік пен қауіпсіздік үшін аймақтық ынтымақтастықты нығайту» болды.

Әзербайжан Республикасы Милли Межлисінің Төрағасы және ТҮРКПА-ның Іс басындағы Төрағасы Октай Асадов мырза, Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Төрағасы Нұрлан Нығматулин мырза, Қырғыз Республикасы Жогорку Кенешінің Төрағасы Дастанбек Джумабеков мырза, Түркия Ұлы Ұлттық Жиналысының Төрағасы Мустафа Шентоп мырза қатысты, сондай-ақ Өзбекстан Республикасы Олий Мәжілісі Сенатының Төрағасы Танзиля Нарбаева ханым қонақ ретінде қатысты. Отырысқа парламенттік делегациялар, түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтастық институттары мен халықаралық ұйымдардың өкілдері қатысты, мысалы Түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтастық кеңесі, ТҮРКСОЙ, Халықаралық Түркі академиясы, Түркі мәдениеті мен мұрасының қоры, Қара теңіз экономикалық ынтымақтастық парламенттік ассамблеясы (PABSEC). Сондай-ақ, ИЫҰ-ға мүше мемлекеттердің парламенттік одағы (PUIC), ТМД Парламентаралық ассамблеясы (ТМД ПА), ГУАМ (GUAM) және Түркі әлемінің әйелдер платформасы өкілдері қатысты.

Өзінің кіріспе сөзінде Октай Асадов мырза ТҮРКПА ықпалды ұйымға айналғанын атап өтті және Ассамблея аясында ынтымақтастықтың маңыздылығын атап өтті.

ТҮРКПА өткен кезең ішінде үлкен жетістіктерге қол жеткізгенін атап өтіп, Нұрлан Нығматулин мырза түркітілдес елдер арасындағы қатынастардың дамуына ықпал ететін модельдік заңнаманың ерекше маңыздылығын атап өтті. Төраға ТҮРКПА-да ҚТЭЫПА-ға (PABSEC-ке) байқаушы мәртебесін беруді оң бағалады және Өзбекстан жақын уақытта ТҮРКПА-ға қосылатынына сенім білдірді.

Дастанбек Джумабеков мырза қазіргі әлемдегі парламенттік дипломатияның маңыздылығын атап өтті және ТҮРКПА-ның өзекті проблемалар мен мәселелерді шешудегі рөлін атап өтті.

Ассамблеяның жұмысына оң баға бере отырып, Мұстафа Шентоп мырза қатысушыларды келесі жылы Түркия Ұлы Ұлттық Жиналысының 100 жылдық мерейтойына қатысуға шақырды.

Танзиля Нарбаева ханым Өзбекстанның түркітілдес елдермен парламентаралық байланыстарды дамытуға үлкен мән беретінін атап өтіп, Өзбекстанда 2019 жылғы 22 желтоқсанда өтетін парламенттік сайлаудан кейін ТҮРКПА-ға кіру үшін барлық қажетті іс-шараларды қабылдайтынын атап өтті.

Пленарлық отырыстың күн тәртібіне комиссиялардың соңғы отырыстарының баяндамалары мен ұсыныстары, Халықаралық сайлау комиссиясының Қазақстандағы кезектен тыс президенттік сайлау туралы есебі, ТҮРКПА Регламенті мен Хатшылық туралы ережелер, сонымен қатар Сайлауды байқау туралы ереже сияқты қайта қаралған құқықтық құжаттар кірді. Пленарлық отырыста алғашқы рет «Материалдық емес мәдени мұраны қорғау» және «Туризм туралы» модельдік заңдар талқыланды және кейіннен қабылданды. Әйелдер парламентарийлері тобын және жас парламентарийлер тобын құру туралы шешім қабылданды.

ТҮРКПА-ның кезекті оныншы пленарлық отырысын 2020 жылы Қазақстанда өткізу туралы шешім қабылданды.

Баку декларациясы - оныншы пленарлық сессияның қорытынды құжаты қабылданды.

Әзербайжан Республикасының Президенті Ильхам Әлиев тоғызыншы пленарлық отырысқа қатысқан парламенттік делегациялардың басшыларын қабылдады. Сондай-ақ парламенттер басшылары сессия аясында екіжақты кездесулер өткізді.

Декларация